Doğu'nun mistik havasıyla harmanlanan, tarihsel zenginlikleriyle öne çıkan Muş, Anadolu'nun en gizemli şehirlerinden biri olarak karşımıza çıkıyor. Malazgirt gibi Türk tarihinin dönüm noktalarına ev sahipliği yapan bu şehir, geçmişin izlerini her köşesinde barındırıyor. Ziyaretçilerine hem tarih hem de doğa ile iç içe unutulmaz bir deneyim sunuyor. İşte Muş’un keşfedilmeyi bekleyen tarihi ve kültürel hazineleri:

1. Tarihi Murat Köprüsü

Murat Nehri’nin üzerinde zarif bir şekilde yükselen Tarihi Murat Köprüsü, Muş’un simgelerinden biri. Köprünün ilk yapım tarihi kesin olarak bilinmese de mimari özellikleri ve yapılan araştırmalar, bu yapının 13. yüzyılda Selçuklular tarafından inşa edildiğini gösteriyor. 1871 yılında büyük bir restorasyondan geçirilen köprü, bugünkü haline o dönemde kavuşmuş.

Toplamda 143 metre uzunluğa, 4.77 metre genişliğe ve yaklaşık 16–18 metre yüksekliğe sahip olan yapı, 12 gözlü bir tasarıma sahip. Bugün hâlâ kullanılmakta olan bu köprü, yıl boyunca pek çok yerli ve yabancı turisti ağırlıyor. Ziyaretçiler hem köprünün tarihi dokusunu hissediyor hem de çevresindeki doğal güzelliklerin tadını çıkarıyor.

2. Muş Müzesi

2021 yılında hizmete açılan Muş Müzesi, Atatürk İlkokulu’nun restore edilmesiyle hayat buldu. Müze, Anadolu’nun tarihine ışık tutan çok sayıda eseri bünyesinde barındırıyor. Kalkolitik Çağ’dan Osmanlı dönemine kadar geniş bir zaman dilimini kapsayan arkeolojik eserler; Tunç Çağı, Demir Çağı, Urartu, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinden izler taşıyor.

Müzede ayrıca etnografik bir bölüm de bulunmakta. Burada Osmanlı’ya ait takılar, el yapımı eşyalar, şifa taşları, kahve değirmenleri, silahlar gibi kültürel ögeler sergileniyor. Sultan Alparslan ve Malazgirt Zaferi’ne özel olarak düzenlenen bölümde, zaferin detayları ve Alparslan hakkında bilgilendirici içerikler yer alıyor. Müze, hem tarih meraklıları hem de kültürel keşif yapmak isteyenler için oldukça etkileyici bir rota sunuyor.

3. Malazgirt Kalesi

Malazgirt ilçesinin merkezinde yer alan ve yüzyıllara meydan okuyan Malazgirt Kalesi, hem Bizans hem de İslam dönemlerine tanıklık etmiş köklü bir yapı. 10. yüzyılda Bizanslılar tarafından inşa edildiği bilinen kale, halk arasında "Berber Kalesi" olarak da biliniyor. Yapının siyah taşlardan ve Horasan harcı kullanılarak inşa edildiği saptanmış.

Kalenin dış surları zaman içinde onarılarak ayakta tutulmuş olsa da iç kale büyük oranda yok olmuş durumda. Yine de kalenin haşmetli görüntüsü ve tarihi atmosferi, ziyaretçileri geçmişin derinliklerine taşıyor.

4. Hacı Şeref Camii

Muş şehir merkezinde bulunan Hacı Şeref Camii, 17. yüzyılda inşa edilmiş ve Selçuklu mimarisinden izler taşıyan zarif bir yapı. Aslanlı Han içerisinde yer alan bu cami, kare planlı ana mekanı ve kubbeleriyle dikkat çekiyor. Mihrabı oldukça sade, yuvarlak kemerli ve niş formunda tasarlanmış.

Minaresi 1902 yılında, son cemaat yeri ise 1997 yılında eklenmiş. Hacı Şeref Camii, tarihsel ve mimari dokusuyla hem ibadet edenlerin hem de kültürel gezginlerin uğrak noktası olmuş durumda.

5. Kutsal Havariler Manastırı

Muş’un Kepenek köyünde yer alan Kutsal Havariler Manastırı, 4. yüzyılda Aziz Grigor tarafından kurulmuş önemli bir dini yapı. Ermeni kültürünün güçlü izlerini taşıyan bu manastır, tarih içinde pek çok kez yıkılıp yeniden yapılmış. 1125 yılında restore edilen yapı, Timur’un 14. yüzyıldaki istilasında büyük zarar görmüş ve 1791’de tekrar ayağa kaldırılmış.

1915 olayları sırasında ciddi şekilde tahrip edilen manastırdan günümüze yalnızca Aziz Stefanos ve Aziz Datevos’a ait iki küçük kilise kalıntısı ulaşabilmiş. Her ne kadar harabe halde olsa da manastır, geçmişin ruhunu yansıtmaya devam ediyor. Ziyaretçiler, burada taşlara kazınmış tarihi ve yıkıntılar arasına gizlenmiş bir kültürel mirası hissedebiliyor.